Szkoła Podstawowa
im. Wincentego Witosa
w Królowej Górnej

Wprowadzenie: Kiedy geografia spotyka finanse i technologię

Lekcja rozpoczęła się w niezwykle ciekawej scenografii – na ścianach pojawiły się flagi państw z pytaniami dotyczącymi ich cyfrowych osiągnięć lub zagrożeń, a na środku zawisła duża mapa świata, ozdobiona kłódkami, monetami i symbolami haseł. Uczniowie zostali zaproszeni do refleksji nad pytaniami: Czy wszystkie kraje są tak samo bezpieczne w kontekście finansowym? oraz Czy geografia wpływa na poziom cyberzagrożeń?

Dyskusja wprowadzająca pozwoliła uczniom zrozumieć, że bezpieczeństwo finansowe to nie tylko sprawa jednostek czy banków, ale również państw i regionów, których infrastruktura cyfrowa, poziom edukacji oraz rozwój technologiczny determinują stopień zagrożenia i ochrony danych obywateli.

Zadanie 1: Mapa liderów i zagrożeń – gdzie na świecie finanse są najlepiej chronione?

W pierwszej części uczniowie pracowali w grupach, analizując materiały o wybranych krajach. Każda grupa reprezentowała jedno z państw – m.in. Estonię, USA, Nigerię, Chiny, Polskę czy Japonię – i miała za zadanie zaprezentować klasie krótką charakterystykę dotyczącą poziomu cyfryzacji, występujących zagrożeń i działań prewencyjnych.

Grupy oznaczały kraje na mapie świata kolorami – zielonym dla liderów w cyberbezpieczeństwie, czerwonym dla regionów zagrożonych. W trakcie prezentacji pojawiły się ciekawe informacje:

• Estonia, mimo ataku hakerskiego z 2007 r., jest obecnie jednym z najbardziej zaawansowanych cyfrowo krajów, oferując m.in. e-residency i nowoczesne rozwiązania finansowe.

• Nigeria została wskazana jako centrum oszustw internetowych typu „nigeryjski list”, ale jednocześnie kraj podejmuje międzynarodową współpracę, by edukować obywateli.

• USA, choć są potęgą technologiczną, również często stają się celem cyberataków, co pokazuje, że skala zagrożenia rośnie proporcjonalnie do cyfrowego rozwoju.

To zadanie uświadomiło uczniom, że żadne państwo nie jest całkowicie bezpieczne, ale poprzez inwestycje, regulacje i edukację można znacznie zmniejszyć ryzyko finansowych strat.

Zadanie 2: Globalizacja a przepływ zagrożeń

W drugiej części uczniowie brali udział w symulacji skutków globalnego cyberataku. Na przykładzie fikcyjnego ataku w Chinach na międzynarodowy bank uczniowie rysowali na mapie strzałki pokazujące, jak zagrożenie rozprzestrzenia się na Europę, USA i Australię.

W tej części szczególnie istotna była refleksja: „Dlaczego problemy jednego kraju mogą zagrozić całemu światu?” Uczniowie podkreślili, że globalne powiązania handlowe, wspólne systemy bankowe oraz zależność od wspólnych serwerów i technologii sprawiają, że cyberatak w jednym miejscu może mieć finansowe skutki w wielu państwach.

Zwrócono też uwagę na to, że kraje rozwinięte są bardziej narażone na ataki ze względu na wysoki poziom cyfryzacji i wartość danych.

Zadanie 3: Projektowanie tarczy finansowego bezpieczeństwa

W trzecim etapie każda grupa tworzyła „tarczę finansowego bezpieczeństwa” dla wybranego kraju. Uczniowie musieli wymyślić 3 konkretne strategie, które pomogłyby wzmocnić ochronę danych finansowych.

Przykładowe propozycje:

• Nigeria: edukacja społeczeństwa, współpraca z międzynarodowymi instytucjami, rozwój systemów ostrzegania przed phishingiem.

• USA: wzmocnienie przepisów dotyczących ochrony prywatności, wsparcie małych firm w zakresie cyberbezpieczeństwa, rozwój sztucznej inteligencji w wykrywaniu zagrożeń.

• Polska: promocja cyberhigieny w szkołach, dalsze rozwijanie systemów bankowości elektronicznej z wbudowaną ochroną, kampanie społeczne podnoszące świadomość zagrożeń.

Zadanie to rozwinęło kreatywność, myślenie systemowe oraz umiejętność pracy zespołowej.

Podsumowanie: A gdzie jest Polska?

Na zakończenie uczniowie analizowali pozycję Polski w globalnej mapie bezpieczeństwa finansowego. Wśród mocnych stron wymieniono:

• obecność w UE i wynikające z tego wspólne standardy ochrony danych (RODO),

• dobrze rozwinięty sektor bankowy,

• wzrastające znaczenie edukacji cyfrowej.

Z drugiej strony wskazano, że brakuje jeszcze powszechnej świadomości zagrożeń wśród części społeczeństwa, a małe firmy i osoby prywatne nie zawsze korzystają z dostępnych rozwiązań zabezpieczających.

Na zakończenie uczniowie stworzyli hasła promujące cyberbezpieczeństwo, m.in.:

• „Polska chroni dane – Twoje finanse są bezpieczne!”

• „Zaszyfruj swój świat – nie daj się złapać hakerowi!”

• „Bezpieczny jak Polska w cyfrowej Europie!”

Efekty lekcji

Zajęcia pozwoliły uczniom w nowoczesny, angażujący sposób połączyć wiedzę geograficzną z tematyką finansową i cyberzagrożeń. Dzięki pracy z mapą, scenariuszami i zadaniami twórczymi uczniowie:

* poznali różnice w poziomie bezpieczeństwa danych na świecie,
* zrozumieli, jak globalizacja wpływa na finanse i cyberbezpieczeństwo,
* nauczyli się analizować dane przestrzenne w kontekście ekonomicznym,
* rozwinęli kompetencje współpracy, analizy i prezentowania informacji.

Ta lekcja była doskonałym przykładem tego, jak geografia może stać się kluczem do zrozumienia współczesnego świata finansów, a nauka – fascynującą przygodą z wiedzą